حمله به اسرائیل و قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده : سید محمد حسینی
سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در عربستان سعودی

حملات دیشب ایران به اسرائیل ماهیتی بازدارنده داشت.
در ادبیات کلاسیک روابط بین الملل هدف از بازدارندگی جلوگیری از اجرایی و عملیاتی کردن تصمیمات نظامی توسط طرف مقابل است. راهبرد بازدارندگی نه برای جنگیدن بلکه برای جلوگیری از جنگ و حفظ صلح است تا طرف مقایل متقاعد شود در میان راه های موجود جنگ دارای کمترین اثر و بیشترین هزینه است .
بنابراین به تعبیر کالینز بازدارندگی از نظر فیزیکی ، دفاعی از طرف مقابل نمی کند بلکه از نظر روانی مانع از تجاوز می شود.
بازدارندگی در ادبیات استراتژیک دارای ۴ مولفه اصلی است که همه این چهار مولفه در اقدام دیشب ایران مستتر است :
۱- توانایی:
عنصر اول است. باید قدرت نظامی را در زمین داشت . این مولفه عینی است. ایران توان موشکی و پهبادی و دقت آن را نشان داد. مقصد اعلام شده دقیقا هدف گرفته شد. موشک های به هدف رسیده، دقیق بود.
۲- اراده:
این مولفه ذهنی است. علاوه بر توانایی، اراده استفاده از توانایی ها در زدن ضربه هم مهم است. اگر این اراده نباشد، پیام شما بلوف تعبیر می شود. نداشتن توانایی و داشتن اراده هم حمل بر بلوف میشود. ایران اعلام کرد، تنبیه میکند سید حسن نصرالله گفت ایران از خاک خود ضربه می زند و زد.

۳- ارسال پیام شفاف:
این مولفه عینی و ذهنی است.
هم دیپلماسی نیاز دارد هم ادراک سازی
با دیپلماسی باید به طرف مقابل و سایر بازیگران منطقه ای و بین المللی پیام صریح داد ضمنأ ادراکات و ذهنیت آنها را نیز مهندسی کرد. ایران هم کار دیپلماتیک کرد؛ به طرف ها پیام روشن داد هم با زمان عملیات؛ تعداد موشک ها؛ اهداف؛ مشارکت طلبی از سایر ارکان جبهه مقاومت دست به ادراک سازی زد.
۴- عقلانیت:
این مولفه عینی و ذهنی است
شما با نوع عمل و مختصات آن به طرف مقابل این پیام را می دهید که بازیگر عقلایی هستید و حاضر به کنش در راه های بدیل نیز هستید.
پیام امروز سرلشکر باقری به عنوان سخنگوی قوای نظامی ایران؛ هر چهار عنصر توانایی؛ اراده ؛ ارسال پیام و عقلانیت را در بر داشت
به نظر می رسد هم کشورهای منطقه و هم امریکا کنش ایران را نه ماجراجویی بلکه بازدارنده تفسیر کردند. عدم مشارکت امریکا در عملیات تلافی جویانه که بایدن امروز رسمأ
اعلام کرد؛ نشانه همین تفسیر امریکایی ها است . آنها فهمیدند ایران توانایی و اراده برای زدن را دارد ضمنا بازیگر عاقلی (rational actor) هم هست. پس با چنین بازیگر بزرگی باید بر اساس مدل برد- برد مذاکره مستقیم یا غیرمستقیم کرد.