دیپلماسی هوشمند؛ شلیک با کلیک
دکتر علی بمان اقبالی زارچ
بیش از ۵۰ کشور اروپایی با جمعیتی بالغ بر ۵۰۰ میلیون سه دهه بعد از جنگ سرد و فروپاشی کمونیسم همچنان در سطوح مختلف دوران گذر بسر می برند و اگر چه بیش از ۸۰ درصد جمعیت این قاره به حوزه اتحادیه اروپایی و ناتو پیوسته اند ولی همچنان با چالش های گوناگون امنیتی، اقتصادی و اجتماعی دست و پنجه نرم می کنند و در موضوع کرونا کشورهای این منطقه سطوح مختلف بحرانی تجربه نمودند ولی در مجموع بحران غیر متعارف جدید موجب تشکیک بیشتر به توانمندی اتحادیه اروپایی، احیای اهمیت مرزهای جغرافیایی و کنترل تردد، ظرفیت محسوس روسیه و تقویت حرکت رهبران شرق اروپا به تمرکز بیشتر قدرت شده است. البته بر کسی پوشیده نیست که در روزهای اخیر موضوع احیای برجام و مذاکرات جدید در وین به یکی از الویت های مهم سیاست خارجی اروپا تبدیل شده است.
در هزاره سوم؛ انقلاب اطلاعات موجب اصلاحات نسبتا گسترده ای در ساز و کارها و کارکردهای دستگاه های دیپلماتیک بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان شده و با تغییر در هویت و نقش سنتی شان انجام وظایفی مانند جمع آوری و تحلیل اطلاعات و بخشی از امور اجرایی در زمینه های فرهنگی، اقتصادی و کنسولی به بازیگران جدید واگذار شده است و بجای نقش مشورتی و ارتباطی، کارکرد هماهنگی، میانجی گری و تسهیل در ارتباط بین نهاد های داخلی و بین المللی اهمیت یافته و کارکرد های نوین و غیر دولتی و غیر سیاسی نیز برای دیپلماسی تعریف شده است. دیپلماسی هوشمند به عنوان مهمترین بعد هوشمندسازی ابعاد فعالیتی در عرصه سیاست خارجی در حال بروز و ظهور و شکوفایی می باشد. امروزه، دیپلماسی هوشمند به عنوان یک استراتژی توسعه جدید در حال ظهور است که ابعاد مختلفی دارد. هوشمندسازی؛ همزمان با پیشرفت روزافزون کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه خصوصا در زمینه‌های علمی و فنی و اقتصادی و امتیازات به‌کارگیری اینترنت، داده‌های علمی و اطلاعاتی این کشورها بیش از پیش هدف تهدید سرقت هکرها و مهاجمان ناشناس قرار گرفته است و اگر در قرون گذشته به ویژه قرن بیستم جنگ‌ها عمدتا در میدان نبرد صورت می‌پذیرفت و تلفات میلیونی انسانی بر جای می‌گذاشت؛ امروزه دستیابی به منابع اطلاعاتی رقبا و اختلال در سیستم‌های ارتباطی آنها نزاع جدی را در فضای مجازی رقم می‌زند تئوریسین‌ها بر این باورند که میدان سایبری پنجمین میدان نبرد پس از جنگ‌های زمینی، دریایی، هوایی و فضایی است.
