دیپلماسی ورزشی؛ بزرگراه پرمنفعت

دکتر علی بمان اقبالی زارچ

حسب تجربیات شخصی و عینی باید اذعان نمایم که  بسیاری از هموطنان مقیم خارج خاطره شیرین حضور و تماشای یک رقابت ورزشی با حضور ورزشکاران ایرانی بویژه چهره های شاخص را هرگز فراموش نکرده و برای آن هزینه های زیاد می نمایند چرا که در این گونه وقایع بخش عمده ای از آثار منفی غربت فراموش شده و حس غرور ملی و میهنی تبلور می نماید . به عنوان مثال وقتی یک هموطن ایرانی دیداری از تیم های  لیگ برتر فوتبال روسیه با حضور سردار آزمون تماشا می نماید؛ لحظات تشویق و فریاد یک پارچه چند هزار نفری تماشاگران از سردار برایش اوج احساس غرور و ایرانی بودن است . البته یکی از ابعاد مهم حضور ورزشکاران ایرانی در خارج بعد اقتصادی آن است تصور نمایید ورزشکاری که امروز تا ده میلیون دلار ارزش دارد چه کمک شایانی به اقتصاد فردی؛ فامیلی، استانی و حتی کشوری اش می باشد در یک محاسبه ساده برای صادرات ده میلیون دلاری حداقل باید ۲۰ هزار تن سفی جات یا هزار تن پسته درجه یک یا حداقل ۲۵۰۰ تخته فرش نسبتا” خوب به خارج ارسال شده و پروسه های پیچیده خاص خود را طی نماید.

ورزش دارای یک سابقه دیرینه بنوعی همزاد بشر و با ارزش سیاسی شناخته شده و مورد استفاده بوده و  برای هزاره ها، ارتباطی بین ورزش و سیاست وجود داشته است. وقتی ورزش عملکردی فراتر از “بازی” فراهم می کند، که اغلب توسط نخبگان حاکم پذیرفته می شود.  یک رقابت ورزشی به میزبانی یک کشور می تواند سرمایه گذاری ها، فعالیت های تجاری، جهانگردی و به ویژه ارتقاء تصویر را ترجیح دهد، ورزش یک ابزار عالی برای دیپلماسی عمومی است و نقش مهمی در توسعه عمومی و افزایش درامدزایی هر کشور و جامعه دارد. به نظر متخصصین امر ورزش ابزاری کم خطر، کم‌هزینه و پرمحتوا برای فعالیت‌های دیپلماتیک است و در تعریفی جامع دیپلماسی ورزش را  بخش پررنگ دیپلماسی عمومی نامیده اند  که در آن از تمامی ظرفیت‌های سخت افزاری و نرم افزاری ورزش یک کشور بویژه ورزشکاران حرفه ای استفاده تا قدرت نرم آن در عرصه بین الملل تقویت گردد . گروهی دیگر نیز معتقدند  دیپلماسی ورزش به مثابه مکمل سیاست رسمی دولت‌ها مطرح است که با تمرکز بر رویدادهای بزرگ ورزشی، عملکرد برجسته تصویرسازی بین المللی را تقویت می نماید.