روابط با شرق اروپا
دکتر علی بمان اقبالی زارچ
منطقه شرق اروپا از نظر ژئواستراتزی دارای اهمیت فراوانی بوده و همواره محل شروع نزاع و رقابت سخت و نرم قدرت های بزرگ بوده است و بسیاری را باور بر این است که تساط بر این منطقه نقش مهمی در بروز و ظهور هر قدرت بزرگ جهانی دارد. منطقه از نظر ژئوپلیتیک دریایی با دسترسی به دریای مدیترانه و دریای سیاه اهمیت فراوانی در حمل و نقل جهانی و منابع انرژی دارد. از دیگر ویژگی های منطقه ای که بالکان را نیز در بر می گیرد جغرافیای انسانی، قومی و دینی می باشد به گونه ای اقوام گوناگون اسلاو، لاتین، ترک و تاتار، البانیایی ها و صرب ها و کروات ها با با دو دین بزرگ مسیحیت و اسلام حضور فعال دارند . از بعد ژئوپلتیک نیز منطقه در طول تاریخ منشاء تحولات مهمی بوده است، جنگ جهانی اول و دوم از این منطقه شروع شده و بحران بالکان در اواخر قرن بیستم و تجزیه یوگسلاوی و انواع خونریزی خشونت از مهمترین رویدادهای پایانی هزاره دوم بود. این منطقه از نظر ژئوپلیتیک انرژی نیز اهمیت فوق العاده بویژه برای اتحادیه اروپا دارد بی شک کشورهای این بخش که امروزه حدود ۱۴ کشور را شامل شده که هشت کشور عضو اتحادیه شده اند، حسب فرایند های تاریخی و حضور چند بعدی ایران، دارای اشتراکات بیشتری با کشورمان نسبت به کشورهای غربی قاره در یک فرایند تطبیقی هستند.روابط ایران با کشورهای این منطقه دارای تاثیرات مهم فرهنگی و اقتصادی قابل توجه بوده، به گونه ای که از طرفی در بخش فرهنگ بسیاری از مفاخر بی بدیل تمدن و ادب درخشان ایرانی و آثار فاخر فارسی نظیر اشعار سعدی، حافظ، فردوسی و خیام و غیره بخوبی شناخته شده می باشد و حتی در حوزه اعتقادی و دینی نیز حضور علویون در تعدادی از کشورهای بالکان با عنایت به عرفان اعتقادی شیعی قابل توجه می باشد جالب است که بسیاری از اندشمندان برتر این منطقه بویژه در اواخر قرن ۱۹ به زبان فارسی تسلط داشته تا جایی که شخصیت هایی چون نعیم فراشری از برترین شعرای آلبانی دیوان شعر فارسی بنام تخیلات از خود بجای گذاشته است و از سوی دیگر در بسیاری از این کشورها ایران را با کالاهای ارزشمندی چون فرش دستی، پسته، خاویار و نفت می شناسند.
