رییس جمهور خواستار «نجات اقتصاد از انحصار» شد / پسرخاله های اقتصادی نداریم
دکتر روحانی: اقتصاد باید از انحصار و رانت نجات پیدا کند. همه دستگاه های دولتی فعالیت اقتصادیشان را به صورت شفاف باید بیان کنند و روی سایت بگذارند. همه مردم باید از آمار ، ارقام و طرحهای اقتصادی در یک لحظه با خبر شوند. اینجا پسر عمه و پسر خاله نداریم.
به گزارش نویدصبح، حجت الاسلام والمسلمین «حسن روحانی» رییس جمهوری امروز یکشنبه در نخستین کنفرانس اقتصاد ایران که در سالن اجلاس سران برگزار شد به بررسی مسایل اقتصادی کشور پرداخت که متن کامل سخنرانی ایشان به شرح زیر می باشد:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطاهرین و صحبه المنتجبین قَالَ اجْعَلْنِی عَلَى خَزَآئِنِ الأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ
به فال نیک میگیرم کنفرانس اقتصاد ایران را در اولین روز هفته وحدت اسلامی و روزی که طبق روایت برادران اهل سنت و برخی از محققین شیعه امروز که ۱۲ ربیع الاول مصادف است با روز ولادت با سعادت آن حضرت.
بیتردید در آیین اسلام به همان نسبت که بر معنویت، اخلاق و آخرت تکیه شده است بر دنیا، کار و تلاش و پیشرفت نیز توصیه شده است و بیتردید در آیین مقدس اسلام بیانات بسیاری درباره اهمیت، کار، تلاش و کوشش برای زندگی مادی و معیشت روزمره وجود دارد که هموزن جهاد در راه خدا تلقی شده است.
اسلام آیینی است که به ما میگوید از رحمت خدا دور باد آن کسی که زمین و آب دارد و از فقر مینالد. این جمله بیان بسیار صریح و روشنی برای کار و تلاش است. میدانید در اسلام، عملی مورد امضاء است که عمل صالح باشد. عمل بینقص و عیب، عمل شایسته و کامل و با اتقان آن عمل صالح میشود. انبیاء و پیامبران الهی هم همه شان فعالیت اقتصادی داشتند یا دامداری، یا کشاورزی و یا صنعت و کشتیسازی.
پس انبیاء و پیامبران همه اهل فعالیت اقتصادی بودند و خود پیامبر اسلام(ص) هم تجارت، زراعت و دامداری کرد خود امیر المومنین (ع) و ائمه هدی همه اینچنین بودند. پس نمی توانیم بگوییم چون دین ما اسلام است پس در زمینه مادیت و اقتصاد کم گذاشتیم تا معنویت بالا برود. معنویت و مادیت، دنیا و آخرت، کار و تلاش برای رفاه خود ، خانواده و مردم یک جامعه در کنار اخلاق ، پاکی و تقوا همه در یک مسیر قرار دارد.
دولت یازدهم سال گذشته کار خود را در یک شرایط خاص اقتصادی آغاز کرد که تیتر آن رکود تورمی است، که شاید تیتر گویای وضعیت اقتصاد کشور باشد. اینکه در دو سال پیاپی رشد اقتصادی کشور، منفی ۶.۸ و منفی ۱.۹ بود. اینکه رقم تورم از مرز ۴۰ درصد عبور کرده بود. اینکه کشور از لحاظ بازار پولی و شرایط ارزی، در تلاطمی قرار داشت که پیشبینی آینده را دشوار مینمود . اینکه دولت دارای بدهیهای هنگفتی به نظام بانکی، پیمانکاران و شرکتهای متنوع بود . اینکه دولت در شرایطی بود که از لحاظ روابط و سیاست خارجی، فروش آنچه که میخواست بفروشد و خرید آنچه که می خواست بخرد با مشکلات فراوان توأم بود و دهها و دهها مشکل دیگر که شما میدیدید و در زندگی روزمره شما مشاهده میشد، در آن شرایط کار آغاز شد.
البته اقتصاد ما در آغاز این دولت و در ماههای قبل از آن، به گونهای نبود که اقتصادی اشتغالزا باشد. ما در زمینه اشتغال مشکلات فراوانی داشتیم، کل اشتغال را اساساً اگر بخواهیم در یک بازه زمانی ده ساله از سال ۸۴ تا ۹۳ بررسی کنیم، شاغلین کشور از ۲۰.۶ میلیون به ۲۱.۵ افزایش یافتند این نشان میدهد که اقتصاد ما اشتغالزا نبوده و باید ببینیم مشکلات این اقتصاد در سالهای گذشته چه بوده است.
با اینکه در یک دورانی در دهه ۸۰ مخصوصاً در نیمه دوم این دهه وضع درآمد ارزی ما بسیار خوب بوده است، اما در عین حال بین سالهای ۸۵ تا ۹۰ اشتغال خالص ما تقریباً صفر است. این نشان میدهد، تنها با درآمد ارزی و فروش نفت هم مشکلات اشتغال ما حل و فصل نمیشود . به اعتقاد من بزرگترین مشکلی که ما در روز اول با آن مواجه بودیم، عدم استفاده و بهرهبرداری از نظرات کارشناسان بود. این مهمترین معضل در بخش اقتصاد بود. ما از دانشمندان، دانشگاهیان، محققان، صاحبان تجربه و کارآفرینان نپرسیدیم و سوال نکردیم و از تجربه و دانش آنها به خوبی استفاده نکردیم.
خوددرمانی نتیجهاش روشن است یک روز خوب و یک روز بدتر میشود. اقتصاد ما در یک مقطعی دنبال خود درمانی بود. در یک اقتصاد سالم و روبهراه و دارای رشد پایدار هم نمیشود از کارشناس استفاده نکرد.
باید از اندیشمندان و دانشمندان استفاده کنیم. دولت یازدهم در شرایطی که روی کار آمد اولین تصمیمش آن بود ، هر قدمی که در بخش اقتصاد برمیدارد، با صاحبنظران مشورت کند و نظرات آنها را بخواهد . البته ما در جمع اقتصادی گاهی تصمیماتی می گرفتیم که برخی اقتصاددانان در سراسر کشور برای ما نظراتشان را میگفتند ، مینوشتند و ایمیل میکردند و ما استفاده میکردیم. ممکن بود نظرات آنها را اجرا نکنیم ولی خود آن نظرات بسیار مفید بود. بهرحال نظری بود در برابر نظر دیگر. تضارب آرا همیشه مفید است. آن چیزی که ما امروز از این کنفرانس و بعد از کنفرانس از صاحبنظران میخواهیم، ارایه راه حل های مختلف به دولت است. همانطور که دانشکده های اقتصاد توسعه پیدا کرده ، دانشجویان دکتری عددشان افزایش پیدا کرده و تحقیقات تعدادش افزایش پیدا کرده است، باید راهحلهای مختلف که روی میز دولت هم می آید بیشتر شود.
گاهی وقتها راه حلها روی میز قرار میگیرد، نگاه میکنم، میبینم با راهحلهای سنتی آن موقعی که بنده دانشجو دانشگاه اقتصاد بودم یعنی دهه ۴۰ خیلی تفاوت ندارد، این همه تحول در اقتصاد ایجاد شده است، باید به هر میزان که به تعداد دانشجویان، اساتید و محققین افزوده میشود، روی میز اقتصادی راهحلهای نوتر، دقیقتر، کارشناسیتر و بومیتر قرار گیرد.
گاهی وقتها یک نظریهای از یک فرد فرهیخته میآید ، خوب که دقت میکنیم میبینیم ترجمه یک مقاله است، البته این خوب است نمیگویم بد است اما با شرایطی که کشور ما دارد یک مقدار باید در این زمینه کار کنیم.
در کشور ما همه شما میدانید، که سالها و دهههاست که اقتصاد به سیاست یارانه میدهد.میگویند یارانه دایمی نمیشود یک روزی باید قطع شود. خوب در اینجا هم بیاییم تصمیم بگیریم اقتصاد ما تا چه زمانی به سیاست یارانه بدهد؟ هم به سیاست خارجی و هم به سیاست داخلی یارانه میدهد. یک دهه این رابطه را به عکس کنیم. یک دهه امتحان کنیم، از سیاست خارجی به اقتصاد یارانه بدهیم و ببینیم مردم، زندگی، معیشت و اشتغال جوانهایشان چگونه خواهد شد؟ از مردم بپرسیم و سوال کنیم. یکی از اصول قانون اساسی که از روز اول تا الان اجرا نشده است و من به عنوان مسئول اجرای قانون اساسی خیلی دلم میخواهم شرایطی مهیا شود تا یکبار هم که شده به این اصل قانون اساسی عمل شود،همه پرسی از مردم درباره مسایل مهم کشور است. قانون اساسی به ما میگوید در مسایل مهم اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به جای اینکه قانون در مجلس تصویب شود، ماده قانونی یا برنامه مستقیم، به آراء عمومی مردم و همه پرسی گذاشته شود.
ما یکبار هم که شده در یک مسأله بسیار مهم، که ممکن است اختلافی هم باشد، از مردم مستقیم بپرسیم. اختلافی بودن مهم نیست، که نظرات همیشه یکسان نیست یکبار آن مورد مهم که برای همه ما اهمیت دارد و در زندگی ما تأثیرگذار است، از مردم مستقیم بپرسیم. مجلس شورای اسلامی سر جای خودش محفوظ است و ما احترام میکنیم ، رأی بدهند و قانون تصویب کنند. سالی یکبار، ده سال یکبار، الان ۳۶ سال شده است، یکبار این اصل قانون اساسی اجرا و عمل نشده است.
ما بیاییم یک مدتی به اقتصاد بیشتر توجه کنیم. یارانه هم به اقتصاد ندهیم اشکالی ندارد. از اقتصاد یارانه نگیریم، چیزی هم نمیخواهد به اقتصاد بدهیم، شرایط را آماده کنیم. کشور ما چه بخواهیم و چه نخواهیم، -البته بقیه کشورها هم همینطورند- اقتصاد ما بیشتر سیاسی است تا اقتصادی محض. حالا یا با سیاست خارجی یا با سیاست داخلی تلفیقی دارد. میگویید از همه مالیات بگیریم، کاملاً درست است. نمیشود یک نهاد کار اقتصادی بکند و مالیات ندهد.
اما تا میگویی فلان نهاد، هم باید مالیات بدهد، ببینید چه بساطی میشود. البته این دولت چیزی بفهمد و بداند، مصالح مردم است ، بدون واهمه از هیچ کس و نهاد، اعلام خواهد کرد و به مردم خواهد گفت و اگر لازم باشد، لایحه لازم را به مجلس شورای اسلامی تقدیم خواهد کرد. اما بدانید بعضی از امور سیاست داخلیاش خیلی خیلی قوی است بیش از آنچه فکر میکنید، قوی است. اقتصاد در کشور با انحصار پیشرفت نمیکند. اگر تولید کننده فقط یک نفر است و شما هم مجبورید از او خریداری کنید، برای چه قیمت را ارزان کند و کیفیت تولید را بالا ببرد. خیلی باید مسلمان بود از سلمان و ابوذر هم بالاتر بود.
اقتصاد باید از انحصار و رانت نجات پیدا کند. همه دستگاه های دولتی فعالیت اقتصادیشان را به صورت شفاف باید بیان کنند و روی سایت بگذارند. همه مردم باید از آمار ، ارقام و طرحهای اقتصادی در یک لحظه با خبر شوند. اینجا پسر عمه و پسر خاله نداریم.
اگر شفافیت در کار بود و رانت نبود ، ان شاء الله با فساد هم می توانیم مقابله کنیم که همه جا ریشه دوانده است.
مگر میشود حرکت اقتصادی ما با فساد سرعت پیدا کند. این جملاتی که میگویم، بخاطر این است که در اقتصاد باید به حواشی هم توجه کنیم. اقتصاد ما طوری نیست که صِرف اقتصاد باشد، باید مسایل اقتصادی، سیاست داخلی و خارجی و خیلی ملاحظات در نظر گرفته شود. بسته شما تنها نمیتواند، یک بسته اقتصادی باشد، باید در کنار آن، بسته سیاسی هم باشد پشتیبانیاش کند، تا کار جلو رود.
بر این اساس حرکت شروع شد. از سال گذشته هر چه ما دستاورد داریم، مربوط میشود به استفاده از نظرات صاحبنظران، دانشگاهیان، کارآفرینان، صاحبان تجربه و از همه مهمتر اعتماد مردم. سرمایه اجتماعی مهمترین رکن در اقتصاد است ، حمایت مردم و حمایت مقام معظم رهبری (مدظله العالی) دست به دست هم داد، تا توانستیم یک گام به جلو برداریم. البته دستگاه اجرایی هم انصافاً همه توانی که در اختیار داشت به کار گرفت.
ما در این قدم اول توانستیم تورم را مهار کنیم. این هم به عهده شما اقتصاد دانان محترم است که برای عامه مردم توضیح دهید؛ ما به عامه مردم وقتی میگوییم که تورم از ۲۰ درصد به ۱۷ درصد کاهش پیدا کرده، میگویند چیزی ارزان نشده است. کاهش تورم با ارزان شدن دو مقوله کاملاً متفاوت است. تا ما میگوییم تورم کاهش یافته میگویند، چیزی ارزان نشده است. همزمان هم میگوییم در همین ماه یک درصد الی ۱.۷ درصد رشد داشتیم و همزمان میگوییم تورم نقطه به نقطه نسبت به پارسال الان چقدر است. در عین حال چون ما میگوییم، تورم کاهش پیدا کرده میگویند نه کاهش پیدا نکرده است که باید برای مردم اینها را توضیح داد.
یکی از مسایل بسیار مهم در بخش اقتصاد همراهی مردم است اگر با ما همراه نباشند ما شکست می خوریم. من از رسانه های عمومی درخواست و خواهش می کنم، دولت را نقد کنند، انتقاد خوب است، انتقاد اگر سازنده باشد، لازم و مفید است ، اما حواسمان جمع باشد به اعتماد مردم صدمه نزنیم. خیلی مهم است اگر شما میبینید، حرکتی از پارسال شروع شده است این حرکت بخاطر سرمایه اجتماعی و بخاطر رابطه دولت با مردم و اعتماد مردم به این دولت است . بخاطر این است که مردم قبول کردند این دولت با کارشناسان مشورت میکند و نظرات آنها را میگیرد و بدون مشورت علمی کاری را انجام نمیدهد به دلیل این است که مردم قبول کردند که دولت به آنها دروغ نمیگوید اگر اینها از دست برود ما چیزی نداریم. سرمایه اصلی ما همین است.
اشکال ندارد جناح ها و احزاب رقابت کنند، سال آینده سال انتخابات است از الان نسیمش میوزد، اما در عین حال در مسایل ملی ما رشد پایدار میخواهیم. امروز بعد از کنترل تورم در دو فصل پیاپی بهار و تابستان نسبت به سال ۹۲، به استناد بررسیهای بانک مرکزی، رشد داشتیم، مجموعه ۶ ماه ما ۴ درصد رشد داشتیم که این رشد اقتصادی امیدوارکننده است.
احساسم این بود که ما در مسیر رشد قرار گرفتیم و داریم از رکود عبور میکنیم. البته تا آن رونق مورد نظر فاصله داریم. باوجود همه مشکلات امسال طوری سال را پایان میبریم که تورم ما به مراتب از ۲۰ درصد کمتر خواهد بود که فراتر از قول ما است. قولی که ما به مردم دادیم اینکه تا پایان سال تورم زیر ۲۵ درصد باشد و تا پایان سال اقتصاد ما دارای رشد مثبت خواهد بود. آن هم بعد از دو سال رشد منفی که در تاریخ کشور ما بی سابقه بود. رشد منفی ، توأم با تورم بالا این دو با هم بیسابقه بود.
ما یک قدم به پیش گذاشتیم ، اما در عین حال کاهش تورم برای یک فصل، دو فصل و یکسال کافی نیست. باید تورم به صورت مستمر کاهنده باشد. تا به نقطه قابل قبول ما برسیم این معنایش این است که مهار تورم، باید با قدرت در سال ۹۳ الی ۹۶ ادامه پیدا کند. ما هدف گذاریمان این است که سال ۹۶ تورم تک رقمی بشود. تلاش ما این است و برنامهریزی ما بر این مبنا است، امیدوارم خدا توفیق دهد و شما نقصهایمان را بگویید و مردم کمک کنند تا پایان این دولت به این هدف برسیم. کمتر کشوری هم در دنیا است که تورم دو رقمی داشته باشد، تورمها پایین است، چند کشور هستند که یکی از آنها ما هستیم.
نکته مهمتر مسأله رشد است، رشد شروع شده است، اما مهم استمرار این رشد است. متاسفانه در کشور ما در یک مقاطعی تورم مهار شد، دوباره باز برگشت، در یک مقاطعی رشد شروع شد و بعد متوقف شد، آنچه مهم است، استمرار آن است. ما یک توسعه پایدار و مستمر و همه جانبه میخواهیم. نمیشود در کشورمان بگوییم ما از لحاظ اقتصادی توسعه پیدا کنیم و از لحاظ سیاست خارجی برنامه ما کاملاً منقبض باشد.
تجربه زندگی سیاسی ما میگوید که کشور با انزوا نمیتواند رشد مستمر داشته باشد. این هم معنایش این نیست که ما دست از آرمان و اصولمان برداریم. در مذاکره مگر کسی بحث از آرمان و اصول میکند، یک عده در توهمات زندگی میکنند. سر میز مذاکرات راجع به آرمان و اصول بحث نمیکنند. آنها هم نمیخواهند راجع به آرمان و اصول بحث کنند. در دنیای امروز، بحث منافع است، هر کشوری دنبال منافع خودش است. تهدیدها، فرصتها و منافع مشترک یا منافع اختصاصی، اینها اساس بحث سیاست خارجی است. اصول و آرمان در سیاست خارجی اینها بحث نمیشود و شدنی است.
مگر ما در پیشرفت مرحله اول در توافق ژنو در مسایل بحث هسته ای، اصول و آرمان را معامله کردیم. با هم حرف زدیم و توافق کردیم. یک خواسته ما داشتیم و خواسته ای آنها داشتند. این خواستها با هم فاصله دارد، تمام مذاکرات معنایش این است که یک پلی وصل شود، بین خواست طرف و خواست ما. این پل چگونه ترسیم شود، از کجا شروع شود و کجا بهم متصل شود، همه مذاکرات معنایش این است.
ما در توافق ژنو که توافق کردیم ، بخشی از تحریمها که تحریمهای مهم از جمله نفت و بانک سر جای خود است. توانستیم از یک بخشی کوچکی از تحریمها در زمینه خودرو، پتروشیمی، بیمه، کشتیرانی و چیزهایی دیگر عبور کنیم، یک بخشی از اموال بلوکه شده ما آزاد شود و از آن طرف ما شفافیت بیشتری نشان دهیم و بگوییم فلان نوع غنیسازی که ما الان نیاز به آن نداریم، یک مدتی آن نوع غنیسازی را متوقف میکنیم ، اصول و آرمان ما رفت، آرمان ما وصل به اینها نیست. آرمان ما به سانتریفیوژ وصل نیست، آرمان ما به مغز، قلب و اراده ما وصل است، به سانترفیوژ وصل نیست.
بنابراین این حرکت شروع شده و آغاز شده، با حمایت و کمک مردم و ان شاء الله به پیش خواهد رفت.شما یقین داشته باشید این دولت در هر کجایی که مشکل عمدهای پیدا کند، این مشکل را به صراحت برای مردم بیان میکند، لااقل من به عنوان رییس جمهور هیچ تردید نمیکنم و از هیچ کسی واهمه ندارم. مشکل را با مردم در میان خواهم گذاشت. پس ما اگر مشکلی داشتیم می گوییم.
اما حرکت جامعه باید با همکاری و هماهنگی باشد. این نیست که دستگاه اجرایی همه چیز در دستش باشد، حتی اقتصاد، مگر همه اقتصاد دست دولت است دیگرانی هم هستند، در بخش اقتصاد فعالیت می کنند. مگر در اقتصاد دولت هر تصمیمی میتواند بگیرد، بعضی جاها ما نیاز به قانون داریم باید به مجلس ببریم، مگر راجع به بودجه سالانه اعم از بودجه عمرانی و جاری دولت میتواند به تنهایی تصمیم بگیرد. ما میتوانیم لایحه تقدیم مجلس بکنیم، در نهایت مجلس تصمیم میگیرد، مجلس هم تنها نیست، شورای نگهبان باید تأیید کند پس دولت، مجلس، شورای نگهبان لااقل این سه نهاد باید هم باشد. قوه قضائیه باید با ما همکاری کند و الا کار پیش نمیرود، همه ما در سیاستهای کلی باید از چارچوبی که رهبری معظم نظام ترسیم میکند، پیروی کنیم، مگر میشود در یک کشور جدا جدا ما کار کنیم. بعضی به ما مینویسند یا از طریق تلفن اعلام میکنند که به رییس جمهور بگویید، چرا فلان کار نشد و فلان کار شد. هیچ کاری نبوده که به مردم بگوییم و شروع نکنیم، اما اینکه به پایان برسانیم خیلیجاها نیاز داریم با هم همکاری کنیم.
این نکته را هم بگویم ،شرایط ما در کشور ، در منطقه و شرایط منطقه و جهان به ما حکم میکند که ما امروز وحدت و اتحاد بیشتری داشته باشیم. باید متحد باشیم و دست به دست هم بدهیم و از مشکلات عبور کنیم و میتوانیم. با وجود همه مشکلات من به آینده بسیار امیدوارم، اگر همه با هم باشیم. ملت ما یکپارچه در صحنه باشد و دولت را خادم خودش بداند . این دو فرض اشتباه است ، یکی اینکه دولت خودش را سرور بداند، ما سرور نداریم و بگوید من دولت هستم و دارم تصمیم میگیرم، دولت خادم مردم است و یکی اینکه مردم بگویند کار برای دولت است و دولت برود و کار را انجام دهد. هم تصمیم و هم اختیار با شما مردم است و ما نماینده شما هستیم و از طرف شما انتخاب شدیم و هم باید در صحنه باشید و کمک کنید تا روز آخر.
ما در شرایط امروز با پدیده جدید کاهش قیمت نفت مواجه شدیم. البته این موضوع در کشور ما بیسابقه نیست ، ما در سال ۶۶ و ۶۷ هم یک حوادث این طوری داشتیم. در سال ۷۷، ۷۸ یک همچون حوادثی داشتیم. یک مرتبه قیمت نفت بیش از حد انتظار کاهش پیدا کرده است. نفت ذاتش اینطوری است به دلایلی که تولیدکننده و مصرفکننده و شرایطی که تولید کنندههای بزرگ دارند وابستگی دارد. اگر ایران تولیدکننده ۱۰ میلیون بشکه در روز بود حسابش فرق میکرد با اینکه ایران بخواهد تولید کننده ۱میلیون بشکه باشد، اینها با هم متفاوت است، وزنش متفاوت است.
ما در دنیای صادرات و ارتباط با دنیا باید هر چه می توانیم قویتر باشیم، اقتصاد مقاومتی همین است، دیرتر صدمه میبینیم. اگر راهآهنشما با کشورهای همسایه و دور و بر وصل باشد و همه مجبور باشند، کالا و بارشان را بیاورند در راهآهن، ریل و بندر شما صادر کنند یا وارد کنند،- همینطور که برخی کشورهای اطراف ما این طوری هستند -، شما امنیت ملیتان تقویت میشود. اگر شما آنقدر، آب داشته باشید که به بعضی از کشورها آب بدهید و از بعضی از کشورها، آب بخرید، امنیت ملی شما تقویت میشود، اگر شما گاز بفروشید و گاز بخرید، امنیت ملی شما تقویت میشود. اگر برق بفروشید و برق بخرید، امنیت ملی شما تقویت میشود. اگر سرمایهدار خارجی در ایران، شما در خارج، فعالیت کنید، امنیت ملی شما تقویت میشود. گذشت آن زمانی که میگفتند اگر یک سرمایهدار خارجی در ایران بیاید، استقلال ایران به خطر میافتد، امروز قضیه عکس است. البته هر چیزی در چارچوب مقررات خودش باید انجام شود.
اگر این کار شود، یک تحول بزرگ میشود، ما باید عبور کنیم و عبور خواهیم کرد. ممکن است کاهش قیمت نفت یک روز، دو روز، چند ماه، یکسال و دو سال، ادامه یابد اما ما باید از این مرحله عبور کنیم. الان کاهش به معنای کاهش تقریباً نزدیکهای مرز ۵۰ درصد است. یکی از بحثهای این کنفرانس میتواند، همین باشد.
بعد از اجلاس خروج از رکود که اواخر مرداد امسال برگزار شد، تصمیم برگزاری چنین جلسهای اتخاذ شد، که حالا همزمان با کاهش قیمت نفت برگزار شده است که این هم میتواند، جزو دستورهای مهم این جلسه باشد، در این شرایط ما چه کار بکنیم؟ برای ادامه مهار تورم چه کار کنیم؟ برای ادامه رشد اقتصادی باید چه کنیم؟ بودجه چه طور باید بسته شود؟ در بحث یارانه ما باید چه کار کنیم؟ اخیراً هم خیلی راجع به یارانه بگیرها بحث میشود، ببینید راجع به یارانه عدهای که نیاز ندارند، نباید بگیرند این مورد تقریبا نظر همه است، اما چطور کشف کنیم ، چه کسانی نیازمند هستند و چه کسانی نیازمند نیستند؟ این هم بخشی از آن به راحتی میشود کشف کرد، ۵۰ درصد میشود کشف کرد. آن وقت نتیجه چه میشود، نتیجه این میشود که ما یارانه یک عده را قطع میکنیم، طرف یارانهاش را به حق قطع کردیم، ولی همسایهاش که وضعش از او بهتر است یارانه دارد میگیرد، او را خوب شناسایی کردیم اما آن همسایه را نتوانستیم شناسایی کنیم. آن وقت چه میشود در جامعه چه طور مردم قضاوت میکنند؟
آن طرف بیاییم بحث کنیم، میگویند آنهایی که نیازمند هستند به آنها یارانه بدهیم، یک عده نیازمند قطعاً شناسایی شدهاند ما الان یارانه کالایی را به آنها داریم میدهیم، یک عده شناسایی نشدهاند باز این وسط ما یک سیستم اطلاعاتی جامع کامل برای ۸۰ میلیون جمعیت ایران نداریم میگویند آن کسی که خارج است یارانه به او ندهیم، کسانی که خارج هستند چند دسته می شوند ، یک عده مریض بوده و رفته اند خارج، یک عده رفته اند برای کار ، یک عده دانشجو هستند و رفته اند درس بخوانند و برگردند، یک عده ساکن هستند.
میگویند یک رقم بگذارید، بگویید سه میلیون تومان، هر که بیشتر داشت به او یارانه ندهید، اولاً از کجا این سه میلیون درآمد دارد، بیشتر ندارد و کمتر ندارد، بماند این بحثها حالا سه میلیون تهران چه طور، در روستا چه طور در مرکز شهر چطور و در مرز چطور، آن خانوادهای که معلول دارد چطور؟ نمیشود یک معیار کامل گذاشت. البته هر کاری کنیم در آن نقض و عیب دارد. من میخواهم بگویم در این جلسات خوب است شما به ما راهحل بدهید ممکن است شما به راهحل بهتری برسید. راهکاری ارایه دهیم که حداقل اشکال را داشته باشد و مشکل را حل بکنیم. ممکن است نمایندگان مجلس هم نظراتی داشته باشند و قانونی را وضع بکنند و بتوانیم با هم مشارکت بکنیم و راهحل پیدا کنیم. یارانه یکی از مسایل ماست، مسایل مالی یکی از آنهاست، وضع بانکها یکی از معضلات ما است. بحث معوقات در بانکها یکی از مشکلات بانکها است. بدهی بانکها به بانک مرکزی یکی از مشکلات است. پایه پولی، نقدینگی در جامعه مهارش یکی از مسایل مهم است.
همه اینها در کنار هم از مسایلی است که دست به دست هم میدهد. ما برای هر کدام باید راهحل پیدا کنیم و راهحل ارایه دهیم. وضع اقتصادی ما، اصل ۴۴ که اجرا شد که ناقص اجرا شد که بعضی جاها به بیراهه رفت چگونه باید اصلاح شود؟ چگونه اقتصاد به مردم واگذار شود؟ تا اقتصاد را به مردم واگذار نکنیم، اقتصاد درست نمی شود با اقتصاد دولتی درست نمیشود.
باید بیاییم و اقتصاد را سامان دهیم و درست کنیم و در این کنفرانس ما امید داریم که شما بتوانید به ما راه حل بدهید و کمک کنید. ما نیازمند شما هستیم، تکیه ما به شما و نظرات شماست. شما کارشناس این کار هستید. شما میتوانید بهترین راه حلها را به ما ارایه دهید. شما که تجربه عملی دارید، شما هم میتوانید به ما کمک کنید، چه ان کسی که دانش لازم دارد در کلاس دانشگاه، در مرکز تحقیقات، چه آن کس که تجربه عملی دارد. این دو با هم و در کنار هم بیایند مسایل را حل و فصل کنند. در این شرایط چه طور باید عبور کنیم؟ اقتصاد یک ماشینی نیست که ما ببریم تعمیرگاه بخوابانیم تعمیر کنیم و قطعهاش را عوض کنیم. اقتصاد راه میرود، در حال راه رفتن باید تعمیر کنیم یادمان باشد. مثل بعضی از این کشتیهای اقیانوسپیما معمولاً چهار توربین بزرگ دارند، دو تای آن همیشه تعمیر میشود و دو تای آن همیشه کار میکند، اینطور باید کار کنیم.
نکته دوم اینکه دولت دارای محدودیت منابع است. خیلی توصیه میشود، این کار و آن کار را بکنیم، ما دارای محدودیت منابع هستیم.
مسأله سوم، ما نمیتوانیم عدالت را فراموش کنیم، ما نمیتوانیم یک طرحی پیاده کنیم و بگوییم این ۲۰ درصد مردم ولشان کن هر چه میخواهند بشوند، یک عده از بین میروند یک عده مریض میشوند و فوت میکنند مهم نیست اقتصاد درست میشود. یکی از سران کشورها میگفت ما ۳۰ درصد کشورمان را ول کردیم. گفتیم هر چه میخواهد بشود، بشود، والا ما پیشرفت نمیکردیم، ما نمیتوانیم چنین کاری را بکنیم . نه وظیفه دینی و اخلاقی و نه قانون اساسی ما اجازه نمیدهد. ما همزمان باید قشر مستضعف و بسیار کمدرآمد را مد نظر قرار بدهیم و به آنها توجه کنیم، شرایط ما و وضع دولت را مد نظر قرار دهید در عین حال به ما راهحل بدهید، من مطمئن هستم با راهحلهای ما میتوانیم روزنههایی مسیرهایی پیدا کنیم که انشاء الله به مقصد برسیم.
به غیر از بحث اقتصاد کلان و بحث پایه پولی و بحث مسایل مالی، بانکی، تورم، رشد و اشتغال که بسیار مهم است و مشکل اصلی ماست ، باید به این فکر کنیم که اقتصاد ما اشتغالزا باشد، مخصوصاً سالهای آینده این دانشجویان عزیز ما کمکم همه فارغالتحصیل میشوند و تحصیلکردهها و ما مشکل داریم، مخصوصاً خانمها. الان بیکاری ما عمدتاً فشارش بر خانمهای جوان تحصیل کرده ماست. نمیشود دختر خانمی آمده درس خوانده متخصص و صاحب نظر و از نیروهای خلاق جامعه است بیکار بماند.
شرایط ما را مد نظر قرار دهید و در عین حال به ما راهحل دهید من مطمئن هستم با راهحل شما ما می توانیم روزنه و مسیرهایی را پیدا کنیم تا به مقصد برسیم تا تصمیم یک فلان کشور کوچک، تصمیم دو کشور، تصمیم فلان قدرت و ابرقدرت نتواند ما را بلرزاند.
سیاسی هم نمیگوییم، یکسال خشکسالی نتواند ما را زمینگیر کند، یک مشکل اگر جایی پیش آمد نتواند اقتصاد ما را بالا و پایین کند. اقتصاد قوی ، قدرتمند و توانمند، تکیهاش بر اقتصاد ملی و صادرات بیشتر است و الا اگر بنا باشد که همه چیز ما بر مبنای صادرات و آن هم بر مبنای پول نفت باشد همین مشکلاتی را داریم که پیش روی ما است.
تولید نباید متکی به دلار نفت باشد، صادرات غیر نفتی باید بیاید و محکم بتواند جای صادرات نفتی ما را به تدریج بگیرد و ما بتوانیم در این راستا از مشکلات عبور بکنیم، من بسیار به آینده امیدوارم به دلیل اینکه ما در ایران افراد خلاق داریم، دانشمندان بزرگ داریم، اندیشمندان و صاحبنظران، اقتصاددانان برجسته داریم، اینجا ما دیگر نیاز به وفاق داریم.
ممکن است در طرح های اقتصادی نظرات مختلف و ایدههای مختلف وجود داشته باشد اینجا نیاز به یک نوع وفاقی داریم که از این پیچ عبور کنیم. ما میخواهیم به رشدی توأم با اشتغال و رونق برسیم. روی پای خودمان بایستیم و نیازمان کمتر شود، نیاز ما به صادرات نفت کمتر شود، اگر این چنین شود آن وقت مذاکرات هستهای ما سریعتر پیش میرود، هر چه ما توانمندتر شویم و هر چه اقتصاد مقاومتی ما، قویتر و بهتر شود و ۱استقامت ما در اقتصاد بیشتر شود، راحتتر میتوانیم با خارجیها مذاکره کنیم و در آن مذاکرات هم به موفقیت برسیم.
همه اینها شدنی است، با کمک و یاری شما عزیزان. یک بار دیگر از همه شما تشکر و سپاسگزاری میکنم. عید میلاد پیامبر عظیمالشأن(ص) بر همه شما انشاء الله مبارک باد.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته